LIMEN: EGE’DEN KARADENİZ’E KÜLTÜREL LİMANLAR

Avrupa Birliği Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde yürütülmüş olan projenin temel amacı Ege’den Karadeniz’e uzanan deniz rotası üzerindeki liman kentleri arasındaki kültür turizminin geliştirilmesi ve sürdürülebilirliği için bu alanda gerekli kurumsallaşmanın sağlanmasını idi. Karadeniz Havzası’ndaki liman kentleri arasındaki kültürel, ekonomik, sosyal bağları güçlendirerek, turizm alanındaki işbirliğini kalıcı hale getirmeyi, yerel ölçekte turizm faaliyetlerinin etkin yönetilebilme kapasitesini artırmayı, küçük ve orta ölçekli turizm iştirakçilerinin desteklenmesini amaçlayan bir kurumsal yapının oluşturulması da projenin temel hedeflerinden biri idi.

Yürütülen çalışmaların odağında ise kültür mirası ve tarihi ile bölgedeki en önemli kent olan İstanbul yer aldı. Küçükyalı ArkeoPark’ta yapılan çalışmalar, Kavala, İstanbul, Varna, Constanta ve Odessa limanlarına uğrayarak gemi seyahati ve sempozyum ve Yenikapı kazılarında bulunan Ortaçağ’a ait 12 no.lu batık teknenin orijinal boyutlarında bir kopyasının inşa edilmesi, belgesel çekimi ve fotoğraf sergileri gibi çeşitli etkinlikler gerçekleştirildi.

Proje kapsamında Küçükyalı ArkeoPark’ta Çınar Mahallesi’nde yaşayan kadınların katılımı ile kermesler düzenlendi. Kermeslerden edinilen deneyim sonucunda yine mahalleli kadınları katılımı ve Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı’nın desteği ile girişimcilik ve ürün geliştirme eğitimleri düzenlendi.

Projenin temel amaçlarından biri olan Karadeniz Havzası’nda sürdürülebilir kültür turizminin geliştirilmesine yönelik olarak, ilki 10 Ekim 2014’te, ikincisi ise 28 Şubat 2015’te olmak üzere iki eğitim toplantısı düzenlendi. Kültür Rotaları Derneği ve Adalar Kent Konseyi ile ortaklaşa düzenlenen bu eğitimler sonucunda, Küçükyalı ArkeoPark’ı, yakın çevresini ve Adalar’ı içine alan alternatif sürdürülebilir kültür rotaları oluşturuldu.

Giderek daha çok ziyaretçiyi ağırlayan Küçükyalı ArkeoPark’ın daha kolay ve güvenli ziyaret edilebilmesini sağlamak amacıyla hazırlanmış olan çevre düzenleme projesi de LIMEN Projesi kapsamında uygulandı. Bu proje ile alanın kuzeyine bir patika yol, tarihi ağaçların etrafına koruyucu duvarlar ve sarnıcın üst kotuna güvenlik amacıyla parapetler inşa edildi. Aynı zamanda alanın çeşitli yerlerine bilgilendirme panoları ve oturma grupları yerleştirildi.

Çınar Mahallesi ve yakın çevresinin giderek şehirleşmesi ile birlikte Marmara Sahili ile bağlantısı kopmuş olan Küçükyalı ArkeoPark’ın bu bağların tekrar kurulması sahildeki mevcut bisiklet yolundan Küçükyalı ArkeoPark’a ulaşan bir bisiklet yolunun çalışmalarına başlandı.

Kazı Evi ve Ziyaretçi Merkezi’nin mevcut kütüphanesini zenginleştirmek üzere kültürel miras, arkeoloji, sanat tarihi ve tarih alanlarında kitapların alınmasına ek olarak Küçükyalı ArkeoPark’ı tanıtan çeşitli broşürlerin hazırlanması da LIMEN Projesi kapsamında gerçekleştirildi.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTSEL ARKEOLOJİ DENEYİMİ:
KÜÇÜKYALI ARKEOPARK

(TR10-14-TMK-0049)

Temel Faaliyetler

1. Arkeolojik Alan İçin Alan Yönetim Planı Hazırlanması

Küçükyalı Arkeopark Alan Yönetim Planı (Taslak) çalışması, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Koç Üniversitesi arasında Küçükyalı Arkeopark Yönetim Planı’na ilişkin protokole bağlı olarak, Küçükyalı’da bulunan Satiros Manastırı kalıntılarının sürdürülebilir bir yaklaşımla korunması, değerlendirilmesi, geliştirilmesi ve toplumun ihtiyaçlarına uygun olarak koruma kullanma dengesi içinde düzenlenmesine yönelik olarak, katılımcı, şeffaf, yenilikçi ve hesap verilebilir bir yöntemle hazırlanmıştır. Yönetim Planı (Taslak)çalışmaları, proje ortağı Bizim Avrupa – Europa Nostra Derneği ve Prof. Dr. Nuran Zeren Gülersoy denetiminde bir ekip tarafından yürütülmüştür.

2. ArkeoParkın Hayata Geçirilmesi İçin Bilimsel Arkeolojik Kazıların Yürütülmesi

Küçükyalı ArkeoPark’ta 27 Ekim-16 Aralık 2014 ve 1 Temmuz-18 Eylül 2015 olmak üzere iki sezonda bilimsel arkeolojik kazılar yürütülmüştür. Küçükyalı ArekeoPark’ta kazı çalışmalarının yürütülmesi alanın tarihsel verilerinin somut kanıtlara dayalı olarak ortaya konması açısından büyük önem taşımaktadır. Kazı çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı izni kapsamında Yrd. Doç. Dr. Alessandra Ricci’nin bilimsel danışmanlığında ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin başkanlığında gerçekleştirilmiştir.

3. Kazı Evi/Ziyaretçi Merkezi Kurulması

Küçükyalı ArkeoPark Kazıevi ve Ziyaretçi Merkezi aktif bir kent parçası içinde bulunan arkeolojik sitte yürütülecek kazı çalışmalarında lojistik merkez olmanın yanı sıra ziyaretçiler için bilgi alabilecekleri bir mekan ve alan yönetim planı için ofis olarak kullanılabilecektir. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün görüş ve onayından sonra İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun izni alınmıştır. Maltepe Belediyesi’nden alınan ruhsat ile birlikte Kazıevi ve Ziyaretçi Merkezi’nin inşaatına başlanmış ve proje süresi içinde bitirilmiştir.

4. İnternet Sitesi Kurulması

İnternet sayfasının tasarımı ve uygulaması Koç Üniversitesi Bilgi İşlem Direktörlüğü’yle birlikte gerçekleştirilmiştir. www.kucukyaliarkeopark.net ve kyap.ku.edu.tr adreslerinden ulaşılan web sayfası DRUPAL isimli bir şablon yapı üzerine kurulmuştur. 2015 yılı kazı sezonunun özeti olan bir belgesel film hazırlanmış ve 20 dakikalık bu film “kazıdaki gelişmeleri aktarmak ve sezonluk sanal sergiler açmak” amacına hizmet etmek için gerçekleştirilmiştir. Küçükyalı ArkeoPark’ta gerçekleştirilen çalışmalara ait detaylı bilgiler, belgesel film, kazı ve etkinliklerden videolar, bültenler ve akademik yayınlara web sitesi üzerinden ulaşılabilmektedir.

5. Sosyal ve Kültürel Gelişim Çalışmaları

Çalışmalarının temel amacı; çocukların kentin mirasına yaklaşmasını, geçmişe saygı duymalarını ve deneyimleyerek öğrenmelerini sağlamaktır. Bu kapsamda, Maltepe ilçesinde bulunan ve alana yakın konumdaki ilköğretim okulları ve liselerle iki aşamalı kültürel miras eğitim programı uygulanmıştır. Program içeriği pedagoglar kültürel miras alanında uzman kişiler tarafından oluşturulmuştur. Proje etkinliklerine 2344 öğrenci katılmış ve katılımcılara sertifika verilmiştir. Ayrıca kültürel miras ve arkeolojiye ilgi duyan çocuklar için bir buluşma noktası olmak üzere Küçükyalı ArkeoPark Çocuk Kulübü kurulmuştur. 11-12 Haziran 2015 tarihlerinde ‘Çocukların Gözünden ArkeoPark Afiş ve Seramik Sergisi’ düzenlenmiş ve eğitim programına katılan tüm çocukların afiş ve seramik çalışmaları sarnıcın açık ve kapalı kısımlarında sergilenmiştir. 2014-2015 Eğitim ve Öğretim Yılı süresince uyguladığımız Kültürel Miras ve Arkeoloji eğitim programının kalıcı olmasını ve daha çok çocukla buluşmasını sağlayacak ‘GEÇMİŞTEN GELECEĞE MİRAS KÜÇÜKYALI ARKEOPARK’ başlıklı Kültürel Miras Eğitim Kitapçığı ArkeoPark proje ekibi tarafından yayına hazırlanmıştır.